Đối với trẻ sinh non thiếu tháng, trẻ nhẹ cân cần có chế độ chăm sóc và dinh dưỡng đặc biệt hơn trẻ bình thường do cơ thể bé chưa hoàn thiện khi chào đời. Khác với bé sinh thường đủ cân, trẻ sinh non có thể cần phải được mẹ cho ăn bằng ống tiêm nhỏ giọt hoặc muỗng (thìa)

Các mẹ nên nhớ 1 điều quan trọng rằng, trong mọi hoàn cảnh, và với mọi bé dù là bé sinh thiếu tháng hay đã đủ tháng thì sữa mẹ luôn là thức ăn hoàn hảo nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhất là đối với trẻ sinh nhẹ cân và trẻ có bệnh lý.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, chưa có một sữa công thức nào có thể đạt được các dưỡng chất có khả năng đề kháng như sữa mẹ.

Đối với trẻ sinh thiếu tháng mà khả năng bú, nuốt và thở của trẻ chưa hoàn chỉnh nên trẻ bú không đạt hiệu quả hoàn toàn được. Do đó, sau khi trẻ bú mẹ cần cho ăn thêm bằng ống tiêm nhỏ giọt hoặc muỗng (thìa).

Chế độ dinh dưỡng đối với trẻ sinh thiếu tháng

Đối với trẻ thiếu tháng, mỗi lần cho bé ăn nên cho ăn cách khoảng 1 tiếng rưỡi đến 2 tiếng đồng hồ một lần và khoảng cách này sẽ được tăng khi trẻ lớn hơn.

Trẻ 1,5kilo cách 1,5 tiếng.
Trẻ 2 kilo cách 2 tiếng.
Trẻ 3 kilo cách 3 tiếng.

Với những trường hợp mẹ không đủ sữa cho bé bú thì nên cho trẻ ăn thêm sữa bột dành cho trẻ non tháng, lượng sữa chỉ nên cho khoảng 1/3 nhu cầu hàng ngày của trẻ và giảm dần đến khi mẹ đủ sữa hoàn toàn (ví dụ trẻ ăn 150ml sữa chỉ nên cho 50ml sữa bột).

Tuyệt đối bạn không nên cho trẻ bú bình vì trẻ sẽ quen với bình sữa và từ chối bú mẹ, điều này sẽ làm cho việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ gặp vất vả và khó khăn.

Khi trẻ được tròn 6 tháng tuổi sinh nên tập cho trẻ ăn dặm với nguyên tắc: từ ít đến nhiều, từ mềm đến cứng, từ loãng đến đặc và theo dõi sự tiêu hóa của trẻ.

Cách tính lượng sữa cho trẻ ăn hàng ngày

Ngày đầu tiên sau sinh : 70 – 80 ml cho 1 kilo cân nặng lúc sinh, sau đó tăng 10ml mỗi ngày cho1kg cân nặng nếu trẻ dung nạp sữa tốt (lưu ý chỉ tăng tối đa đến 200ml, không tăng thêm nữa).

Ví dụ: Trẻ sinh 1500gr thì ngày đầu tiên sau sinh ta cho 80 x 1,5kg = 120ml, 120ml chia cho 12 cữ (tức cho ăn mỗi 2 giờ một lần) = 10ml cho mỗi cữ.

Khi trẻ được 8 ngày tuổi :sẽ có lượng sữa tăng thêm là 70ml/kilo: (70ml thêm + 80ml ngày đầu = 150ml), ta tính theo công thức sau:

Nếu 2 tiếng cho ăn một lần: (150ml x 1,5kg) / 12 cữ = 18ml(225 chia cho 12)
Nếu 1,5 tiếng cho ăn một lần: (150ml x 1,5kg) / 16 cữ = 14ml

Lợi ích của việc nuôi trẻ sinh non thiếu tháng bằng sữa mẹ

1. Lợi ích đối với con:

Nhiều chất dinh dưỡng hoàn hảo
Các thành phần trong sữa mẹ được hấp thu dễ dàng, sử dụng có hiệu quả cao.
Bảo vệ trẻ chống nhiễm khuẩn.
Dễ tiêu hóa, ít gây táo bón.
Tăng cường sự gắn bó sâu sắc giữa mẹ và con, giúp trẻ phát triển tâm sinh lí tốt.

2. Lợi ích đối với mẹ:

Giúp mẹ chậm có thai.
Bảo vệ sức khỏe cho mẹ.
Tiết kiệm được tiền mua sữa.

3. Những nguy hiểm của việc nuôi con bằng sữa nhân tạo (sữa bột)

Ngăn cản sự gắn bó mẹ con.
Dễ bị tiêu chảy và nhiễm khuẩn hô hấp.
Dễ mắc chứng còi xương.
Suy dinh dưỡng do thiếu vitamin A.
Dễ bị dị ứng và không dung nạp sữa.
Tăng nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính.
Tăng cân quá mức.
Điểm thử nghiệm chỉ số thông minh thấp.
Mẹ có thể sớm có thai trở lại.
Mẹ tăng nguy cơ mắc chứng thiếu máu, ung thư vú và buồng trứng.

Hướng dẫn cho trẻ bú mẹ

Giữ đầu và thân trẻ phải cùng nằm trên một đường thẳng.
Để mặt trẻ quay vào vú mẹ, mũi trẻ đối diện với núm vú.
Ôm con sát người mẹ.
Để đầu vú mẹ chạm vào môi con. Cho trẻ ngửi, liếm sữa mẹ.
Chờ trẻ mở rộng môi, nhanh chóng đưa sát miệng con vào vú mẹ sao cho môi dưới của trẻ ngậm khít dưới núm vú mẹ, cằm trẻ phải chạm vào vú mẹ.

Cách cho ăn bằng bơm tiêm

Tư thế mẹ ngồi, một chân nâng cao hơn chân kia làm điểm tựa.
Bế em bé, một tay giữ phần lưng và cổ, tạo tư thế dốc cao 30 độ.
Tư thế bé cổ ngửa, đầu và thân nghiêng sang bên.
Dùng bơm tiêm 1cc bơm từ từ sữa vào một bên má trẻ để trẻ nuốt dần

Dinh dưỡng cho trẻ sinh non

Hỏi: Con trai tôi được 8 tháng 20 ngày tuổi. Bé bị sinh non khoảng 35 tuần tuổi, cân nặng 1,95 kg. Nay bé được 8,8kg.

Mỗi ngày bé ăn 3 bữa bột: sáng bột ngọt trộn thêm sữa bột và 1 viên phô mai, trưa 1 chén cháo xay, chiều 1 chén. Xen sữa 1 hộp váng sữa, sữa chua và các bữa sữa công thức, đêm khuya thêm 1 lần và gần sáng 1 lần. Tổng cộng khoảng 500ml. Vậy không biết có ổn chưa và điều tôi băn khoăn là bữa sáng ăn bột ngọt như vậy có đủ chất không? Giờ cháu vẫn ăn cháo xay nhuyễn, đến khi nào thì mới ăn được cháo không xay ? Xin bác sĩ giúp tôi ý kiến để tôi được chăm sóc bé tốt hơn. Chân thành cám ơn bác sĩ! (Minh Thy)

Trả lời của chuyên gia dinh dưỡng:

Em bé của chị sinh thiếu tháng, nhưng hiện nay đã đuổi kịp một bé sinh đủ tháng và có cân nặng tương đương bé 9 tháng tuổi sinh đủ tháng.

Như vậy, chị chăm sóc cháu như một bé đủ tháng với 500ml sữa công thức 2 (không dùng sữa non tháng nữa) và khoảng 2-3 chén bột hoặc cháo mỗi ngày là được. Bột ngọt có năng lượng tương đương hoặc nhiều hơn cháo, cho nên cháu vẫn có thể dùng xen kẽ để đổi món.

Tuổi này cháu nên được tập ăn lợn cợn dần với cháo nghiền và bột với thức ăn băm nhuyễn để tập nhai, kích thích tiết men tiêu hóa và hoàn thiện khả năng nhai.

Cháu cũng nên được tập ăn thêm các thức ăn thô tự nhiên như trái cây nạo nhuyễn hay xắt lát, khoai, bánh ăn dặm, một ít chế phẩm sữa như yauort, váng sữa…

Trẻ sinh non cần bổ sung những chất dinh dưỡng nào?

Sữa mẹ là nguồn thức ăn quí giá, là nguồn dinh dưỡng cần thiết cho bé phát triển và còn là nguồn kháng thể để giúp trẻ chống lại nhiễm trùng trong giai đoạn đầu đời.

Nhưng do đặc điểm sinh lý đặc thù của trẻ sinh non, một vài nguyên tố vi lượng (sắt, kẽm) và vitamin (D, C, B) trong sữa mẹ không đủ đáp ứng nhu cầu của chúng, mà những yếu tố dinh dưỡng này đảm bảo nhu cầu cần thiết cho sự phát triển trí lực và thể cách của trẻ sinh non, nếu không kịp thời bổ sung thì sẽ bị thiếu chất dinh dưỡng, bất lợi cho sự phát triển trí lực của trẻ sinh thiếu tháng.

Trẻ sinh non dễ bị thiếu những chất dinh dưỡng nào?

Canxi

Hàm lượng canxi, phốt-pho trong sữa mẹ ở trẻ sinh thiếu tháng ít, cho dù đủ sữa cho con bú thì lượng hấp thụ canxi cũng chỉ chiếm 1/3 – ½ thời kỳ cuối của thai nhi. Trong khi đó lượng tích lũy sắt, phốt-pho cuối thai kỳ chiếm 80% tổng lượng tích lũy, cộng thêm dịch tiết acid không đủ, lượng hấp thụ vitamin D tan trong chất béo quá thấp, khiến trẻ sinh thiếu tháng có tuổi thai càng nhỏ thì càng dễ bị thiếu sắt, hơn nữa nếu tốc độ tăng trưởng của trẻ sinh thiếu tháng nhanh hơn trẻ sinh đủ tháng thì chúng lại dễ mắc bệnh còi xương do thiếu canxi.

Thiếu sắt

Thông thường, việc tái hấp thụ sắt diễn ra khi thai gần đủ tháng, do đó những trẻ sinh thiếu tháng thường không dự trù đủ lượng sắt cần thiết.

Thiếu kẽm

Với những trẻ sinh đủ tháng giá trị kẽm trong máu thường cao, do đó rất ít trẻ bị thiếu kẽm. Còn những trẻ sinh thiếu tháng do tuổi thai chưa đủ, dự trữ kẽm ít, kết hợp với hàm lượng kẽm trong sữa mẹ ở trẻ sinh non không thể đáp ứng nhu cầu tăng trưởng nên rất dễ bị thiếu kẽm.

Thiếu vitamin

Hàm lượng vitamin nhóm E, C, B và axit folic trong sữa mẹ không đủ, nếu tốc độ tăng trưởng của trẻ sinh non nhanh thì lượng nhu cầu đối với những vitamin này là tương đối lớn. Nếu sữa mẹ không thể đáp ứng hoàn toàn nhu cầu của trẻ sinh non đối với những nguyên tố vi lượng và vitamin này thì cần bổ sung thích hợp.

Có thể thấy, sở dĩ trẻ sinh thiếu tháng dễ thiếu chất dinh dưỡng là bởi vì chúng bị sinh ra quá sớm khiến thai nhi kông thể nhận được lượng tích trữ đầy đủ trong cơ thể của người mẹ ở thời kỳ cuối của thai kỳ. Thời kỳ này lại chính là giai đoạn quan trọng bắt buộc phải trải qua để hoàn thành việc trù bị các nguyên tố vi lượng thông thường cho cơ thể.